Aantal leerlingen vso met uitstroomprofiel ‘arbeid’ groeit
Steeds meer leerlingen in het voortgezet speciaal onderwijs (vso) verlaten de school met een uitstroomprofiel richting arbeid of vervolgonderwijs. Dit blijkt uit de Themarapportage Gespecialiseerd onderwijs van de PO-Raad en Sectorraad GO. Een opvallende ontwikkeling, omdat na een wetswijziging in 2022 werd verwacht dat juist meer leerlingen zouden uitstromen naar dagbesteding.
De themarapportage biedt een breder beeld van de ontwikkelingen binnen het gespecialiseerd onderwijs. Zo worden ook de groei van leerlingaantallen in het speciaal basisonderwijs en speciaal onderwijs, de verschillen in groepsgrootte, personeelstekorten en de bekostiging onder de loep genomen. Wat betekenen deze ontwikkelingen voor het onderwijs? Lees het in de themarapportage.
Om de cijfers te spiegelen aan de praktijk, spreken we met professionals uit het veld.
In dit artikel gaan we dieper in op de ontwikkeling van het uitstroomprofiel richting arbeid of vervolgonderwijs met Renate van Dijk, bestuurder bij stichting Verderwijs. Zij ziet op VSO Heuvelrug College dezelfde trend: “Sommige leerlingen starten met het perspectief van dagbesteding, maar ontwikkelen zich zo sterk dat ze uiteindelijk kunnen uitstromen naar werk.”
Ontwikkeling is maatwerk
Een verklaring waarom meer leerlingen van het vso uitstromen richting arbeid, is niet eenvoudig te geven, geeft Van Dijk aan. “Het speciaal onderwijs is bij uitstek maatwerk. De ontwikkeling van de leerlingen gaat vaak niet in een constante lijn, maar is eerder grillig te noemen. We zien dat, met de juiste ondersteuning, kinderen zich veel verder kunnen ontwikkelen dan in eerste instantie gedacht.” En dat is precies waar Van Dijk met stichting Verderwijs een bijdrage aan levert.
Stichting Verderwijs bestaat uit een so-school, een vso-school en twee onderwijszorglocaties. Alle leerlingen hebben te maken met een psychiatrische problematiek, vaak gecombineerd met leerproblematiek. “We werken vanuit de gedachte dat ontwikkeling niet beperkt is tot de jaren op school. We willen leerlingen de kennis, vaardigheden, ervaring en plezier in leren meegeven om bestendig de toekomst tegemoet te treden. Om tot het beste resultaat voor onze leerlingen te komen, werken we daarom nauw samen met de leerlingen zelf, hun ouders en ketenpartners.”
Uitstroomprofiel passend bij de leerling
Wat Van Dijk dan ziet als ‘het beste resultaat voor de leerlingen’? Daar kan ze kort over zijn: “een toekomstperspectief dat past bij het kind. Als we zien, dat met de juiste ondersteuning en begeleiding, een leerling kan uitstromen in een andere richting dan in eerste instantie gedacht werd, bieden we passende ondersteuning om dat te bereiken.”
Zo is het toekomstperspectief richting arbeid heel anders dan wanneer een leerling uitstroomt richting dagbesteding. Iemand die actief is op de arbeidsmarkt krijgt salaris en bouwt pensioen op. Krijgt iemand een plek bij de dagbesteding, dan is het onzeker of diegene ook in aanmerking komt voor een Wajong-uitkering of alleen recht heeft op bijstand. Van Dijk: “Als school en vanuit de ouders is er veel aan gelegen om het toekomstperspectief voor de leerlingen zo goed mogelijk te maken. We kijken dan ook altijd of (beschutte) arbeid een mogelijkheid is, maar kiezen hier alleen voor als het echt past bij het kind.”
Voorbereid op de toekomst
Met veel aandacht voor de praktijk, diverse soorten stages en persoonlijke begeleiding bereidt stichting Verderwijs hun leerlingen voor op de tijd na hun schooljaren. Maar ook de stichting zelf kijkt naar wat er nodig is om voorbereid te zijn op de toekomst. In een tijd van bezuinigingen en onzekerheid over financiering, is dat niet altijd een eenvoudige puzzel. Toch ziet Van Dijk de toekomst met vertrouwen tegemoet:
“Ik hoop dat we ook deze leerlingen dezelfde kansen kunnen blijven geven als leerlingen in het regulier onderwijs. Door ze de juiste kennis en vaardigheden mee te geven. Om dat te kunnen doen, is het belangrijk om in gesprek te blijven, bijvoorbeeld met onze ketenpartners. En die woorden natuurlijk om te zetten naar acties. Als we creatief blijven kijken naar wat nodig en mogelijk is, kunnen we samen veel bereiken.”
Wil je meer lezen over de ontwikkelingen in het speciaal onderwijs? Lees de Themarapportage Gespecialiseerd onderwijsvan de PO-Raad en de Sectorraad GO.